Op de website Grammophon-platten.de vond ik een interessant artikel over het snijden van grammofoonplaten vanuit de visie van de fabrikant Melograph. (Deze apparatuur is niet in mijn bezit. De opgenomen platen wel).
Melograph-grammofoonplaten voor thuisopnames uit de vroege dertiger jaren van de vorige eeuw.
Ingenieur Siegmund Katscher uit Wenen ontwikkelde in die tijd het opnameapparaat en registreerde het patent daarvan in 1929. In april 1930 werd het “Melograph Heimtonplatten Vertrieb Katscher & Co.” Opgericht. Siemens nam de verkoop van die apparaten voor zijn rekening.
De Melograph grammofoonplaten werden gemaakt bij de “Wiener Gelatinewaren Industrie GMBH, waar klanten ook hun platen konden laten snijden. De kosten daarvoor bedroegen
- 1 Minute - 1,20 RM
- 1,75 Minuten - 2,40 RM
- 2,50 Minuten - 3,50 RM
- 3,50 Minuten - 5,80 RM
Dit was nog behoorlijk duur en het zelf snijden van platen kon veel goedkoper. Melograph ging er vanuit dat het zelf snijden van platen in die tijd net zo gebruikelijk zou worden als het hebben van een radio of fototoestel.
Uit onderstaande advertentie blijkt dat ze snijgrammofoons verkochten aan warenhuizen waar klanten opnames van zichzelf konden maken, zogenaamde gesproken brieven. In de advertentie wordt dit fenomeen een “klantentrekker” genoemd.
De Melograph platen hadden het grote voordeel dat ze na het snijden slechts kort (paar seconden) een nabehandeling (hardingsproces) nodig hebben en dus vrijwel direct afgespeeld konden worden. De plaat was gemaakt van Kolloidalem lijm wat een bepaalde chemische samenstelling had waardoor de plaat doorzichtig en elastisch werd. Het woog bijna niets waardoor het als brief kon worden verzonden.
Melofraph platen werden in vier afmetingen gemaakt en in 3 soortenen aan de hand van de doorsnede kon de speelduur worden bepaald.
- 12 cm 1 minuut
- 16 cm 1,75 minuut
- 20 cm 2,5 minuut
- 25 cm 3,5 minuut
uitvoering is doorzichtig, 2-zijdig op karton en 2-zijdig op metaal.
Het afspelen van de plaat kon niet met de gebruikelijke stalen naald (hiervoor was het basismateriaal te zacht) maar er moest een houten of een kunststof naald worden gebruikt.
Melograph leverde hiervoor speciale naalden.
Melograph snijgrammofoons werden in drie types gemaakt:
- Grote machine voor professioneel gebruik. Hiermee werden vooral gesprekken opgenomen (een soort dictograaf)
- Miden type die meestal was geïntegreerd met een radio. Er kon andere apparatuur en een microfoon worden aangesloten waardoor opname van muziek en tekst mogelijk was. Met de grammofoon konden zowel platen worden gesneden als ook grammofoonplaten worden afgespeeld. Het was een indrukwekkende machine die veel techniek moet bevatten en dus een stabiele kast moest hebben. Het had een afmeting van 40x54 cm en woog 27 kg. Het apparaat kostte compleet 1.000,00 Mark. (een gigantisch bedrag voor die tijd), maar dan had men ook wat. Men kon zijn eigen stem opnemen en per post over de hele wereld versturen.
- Kleine machine met een akoestische weergave en een koffergrammofoon als snijapparaat. Het was bedoeld voor de “kleine man” met een smalle beurs.
Via onderstaande link kunt u het hele artikel lezen
Op de afbeelding hieronder ziet u een doorzichtige en flexibele plaat van Melograph. De sticker op de plaat is afkomstig van de opnamestudio Kontakt uit Rotterdam. Daaronder een kartonnen basis waarop de flexibele plaat eventueel geplakt kon worden. De derde plaat is tweezijdig op metaal gemaakt.
Hieronder een geluidsopname van de plaat van de Bonte Dinsdagavondtrein op 31 mei 1938. Er staat bijgeschreven "langzame opname" , dat blijkt 33 toeren te zijn. De kwaliteit is niet best maar ik vond het toch de moeite waard er iets van te laten horen. De andere opname is tweezijdig op metaal en u hoort een vrouwenkoor dat zingt "De viswuven van Erremuë" . Die kwaliteit is redelijk goed (na bewerking).